2.El Araç Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik koşullar, hane halkı gelirleri ve tercihleri gibi konular düşünüldüğü zaman otomotiv sektöründe 2. el yaygın olarak tercih edilmektedir. Bu bağlamda eğer tercihiniz 2. el araç almaktan yana olursa dikkat edilmesi gereken hususları sizlere açıklamaya çalışacağım.

Öncelikle almak istediğiniz aracın sizin ihtiyaçlarınızı karşılayabilmesi önemlidir. Örneğin sık sık seyahat eden biriyseniz ve bagaj kapasitesi sizin için önemliyse station wagon, minivan veya sedan araçlar öncelikli tercihiniz olabilir.

Alacağınız aracın kasa tipine karar verdiniz fakat yakıt tipi ve şanzıman konusunda tereddütte kaldıysanız zevkleriniz, ihtiyaçlarınız ve bütçeniz doğrultusunda bir seçim yapmak zorundasınız. Yakıt tasarrufu önceliğiniz ise LPG fiyatları ülkemizde benzin ve motorine kıyasla daha ucuz olduğu için yakıt türü benzin/LPG olan araçlar tercih edebilirsiniz. Eğer biraz daha bütçeniz varsa turbo beslemeli diesel araçlar sizin için ideal bir tercih olacaktır. Yeterli bütçeniz varsa ve konfora önem veren biriyseniz turbo beslemeli benzinli otomatik araçlar yerinde bir tercih olacaktır.

Almak istediğiniz araca karar verdiğiniz zaman satıcı ile ilk görüşme çok önemlidir. Satıcıdan araç hakkında bilgi isterken; aracın kaporta durumu, (boyalı ve değişen parçaları) tramer kayıt bilgileri, aracın evveliyatı yani geçmişi (kaçıncı sahibi olduğu, kimden aldığı, rent a car aracı olup olmadığı vb.) soruları kesin sorulmadır. Eğer satıcı bu sorulara net bir cevap veremezse bu araca şüpheyle yaklaşılmalıdır satıcının araçta sizden gizlediği bilgiler olabilir. Satıcı sizi ikna etti aracın pazarlığını yaptınız ve bir fiyat üzerinde anlaştıysanız aracı görmeye gittiğinizde mutlaka aracı test edin öyle ki aracı tatlı sert kullanmanızda fayda vardır çünkü ivmelenmesi ve şanzıman durumu hakkında fikir sahibi olabilir, aracın yürüyeni diye tabir edilen kusurlarını fark edebilirisiniz. Test aşamasından sona kaporta kısmı incelemesinde ise aracın çizgilerine (aracın parçalarının birbirleri ile en yakın yerleri) dikkat etmelisiniz. Aracın çizgileri araç hakkında size bazı ipuçları verecektir. Örneğin ön çamurluk ile kapının arasında kalan kısım yani çizginin yukarısı ile aşağısı arasında gözle görülür bir fark varsa aracın o bölgeden geçmişte hasar almış olma olasılığı yüksektir ve kalitesiz bir işçiliğe maruz kalmıştır. Daha sonra aracın parçalarının somun ve vidalarını inceleyebilirsiniz. Somun ve vidalar araç fabrikadan çıktığı zaman üzerleri boyanmış olarak ve herhangi bir deformeye maruz kalmadan nihai alıcıya ulaşır eğer bu vida veya somunlarda herhangi bir anahtar izi görülürse bu parçalar onarılmış, boyanmış veya değişmiş olma ihtimali kuvvetlidir.

Çok önemli bir konu olan araçların tramer kayıt bilgilerine değinirsek, önceliğiniz boyasız (kaporta da bulunan parçaların boyanmaması), değişensiz (kaporta parçalarının değişmemesi) ve tamer kaydı olmayan araçlardan olsun. Tramer kaydında ağır hasar bilgisi yer alan araçlar genelde satıcının “sigorta şirketiyle anlaşmalı ağır hasarlı”, “ağır hasarlı ama sadece bir kaç parça boyalı”, “şişirilmiş ağır hasarlı” gibi söylemlerini dikkate almayınız çünkü hiçbir sigorta şirketi fazladan para ödemez veya kimseyle yasadışı anlaşmaz. Bu konu önemli olduğu için örnekle açıklamak daha doğru olacaktır. Örneğin; Aracınızla kaza yaptınız, sizin olayda hiçbir kabahatiniz yoksa kazaya karışan diğer aracın sigortası sizin aracınızın onarım giderlerini karşılamak zorundadır. Sigorta şirketi aracın onarım bedelini sizin istediğiniz yetkili veya özel serviste hesaplatır eğer miktar yüksek ise aracı kazalı haliyle satılığa çıkarır. 50.000 TL’lik değerindeki aracınızın kazadan dolayı 20.000 TL onarım bedeli olsun. Sigorta şirketi size 50.000 TL teklif etti sizde kabul ettiniz. Sigorta şirketi kazalı olan aracınızı kazalı haliyle 35.000 TL karşılığında sattı ve size de 15.000 TL daha ödeme yaparak mağduriyetinizi giderdi varsayımında bulunursak sigorta şirketi 20.000 TL olan onarım bedeli yerine size 15.000 TL ödeyerek yükümlülüğünü yerine getirir, sigorta şirketi ise bu örnekte belirtildiği üzere 20.000 - 15.000 = 5.000 TL daha az ödemiş olur. Hasarlı olan aracınız ağır hasarlı olarak sbm kayıtlarına yani aracın tramer bilgisine yansır. Hasarlı olarak aracı satın alan şahıs çoğu zaman orijinal yerine muadil, çıkma yedek parçalar kullanarak veya hasarlı parçaları uygun maliyetle tamir ettirerek eski görünümüne kavuşturur. Genelde bu işi yapanlar oto tamir sanayilerinde çalışanlardır. Kar amacı güderler ve en uygun maliyet en fazla kar mantığı ile bu işi yaparlar. Kazada %100 kusurlu olan diğer araca gelirsek kusurundan dolayı sigorta şirketi onarım giderlerini karşılamaz o haliyle tramer kaydına çarma/çarpışma olarak bilgisi eklenir eğer aracın kasko sigortası da yoksa ve hurdaya da ayrılmadıysa aynı yukarıda anlatılan örnekte olduğu gibi tamir edilerek satışa sunulacaktır. Tüm bu anlatılanlardan anlaşılacağı üzere özellikle ağır hasarlı, miktar belirtilmemiş çarpma/çarpışma veya doğal afet (sel hasarlı) kayıtlı araçlardan uzak durulmalıdır.

Son olarak eklemek istediğim husus ise yeni kaza yapmış ivedi olarak tamir edilen ve sbm (tramer) kayıtlarına yansımadan satılan araçlar hakkında olacaktır. Bu araçların fiyatları piyasa fiyatının biraz altındadır fiyatın düşük olmasındaki amaç kazadan dolayı araca yansıyacak tamer kaydının kayıtlara geçmeden satmaktır. Araç satıldıktan sonra tramer kayıt bilgileri değişecektir ve aracın değer kaybı artacaktır.

Bu anlatılanlar tamamen sizin bireysel olarak araç hakkında fikir sahibi olabilmeniz adına yapmanız gerekenlerdir, satın almaya karar verdiğiniz aracı mutlaka yetkili ulusal bir uzman incelemesinde (ekspertiz) kontrol ettirmeniz yerinde olacaktır.