Derne Muharebesi (27 Nisan 1805)

Kuzey Afrika’da bulunan ve Osmanlı Devleti’ne bağlı Trablusgarp Beyliği ile Amerika Birleşik Devletleri ve müttefikleri arasında 27 Nisan 1805 günü şimdiki Libya'nın Derne şehri yakınlarında meydana gelen çatışma.

Amerikalı Teğmen William Eaton komutasında çoğunluğu Türk, Arap ve Yunan paralı askerlerinden oluşan orduya Trablusgarp tahtını yeniden ele geçirmek isteyen Karamanlı Yusuf Paşa'nın kardeşi Karamanlı Hamit Bey'de destek veriyordu. 1793 yılında Hamit Bey’in iktidardan düşürülmesinden sonra Trablusgarp Beyliği tahtına 1795 yılında Karamanlı hanedanından kardeşi Yusuf Paşa gelmiş ve Hamit Bey’i Mısır’a sürgüne göndermişti. 8 Nisan'da Trablusgarp sınırını geçen yaklaşık 400 ile 500 kişiden oluşan ve aralarında 8 Amerikan deniz piyadesinin de bulunduğu müttefik ordusu İskenderiye’den bu yana 1000 km’lik bir mesafeyi kat ederek 50 gün sonra 25 Nisan 1805 günü Derne şehri önlerine geldi.

26 Nisan sabahı Eaton, Derne Valisi Mustafa Bey’e kan dökülmeden şehrin kendilerine teslimi halinde kendisinin ve adamlarının güvenli bir şekilde şehirden çıkıp gitmelerine izin verileceğini söyledi. Teklifin reddedilmesi üzerine Eaton ilk önce ordusunu ikiye böldü. Birinci grubu Hamit Bey’in komutasına vererek güneybatıya yolladı kendisi de geride kalanlarla birlikte liman kalesini ele geçirmek üzere 27 Nisan günü öğleden sonra Amerikan savaş gemilerinin de ateş desteği ile saldırıya geçti. Şehrin komutanı Hasan Bey Eaton’a karşı başarılı bir şekilde direniş göstermesine rağmen diğer bölgelerdeki savunmanın zayıfladığını gören ve bunu fırsata çevirmek isteyen Hamit Bey batı yönünden saldırıya geçerek valilik konağını ele geçirdi. 2 gün boyunca süren çatışmalardan sonra şehir tamamen kontrol altına alındı. Amerikalıların 3 ölü ve 2 yaralısı bulunurken Hıristiyan paralı askerlerin toplam 9 ölü ve yaralısı vardı. Yaklaşık 2 hafta sonra Yusuf Paşa Derne’yi Eaton ve kardeşinin elinden kurtarmak için bölgeye bir ordu gönderdi ise de 13 Mayıs 1805 günü şehre yapılan saldırı başarısızlıkla sonuçlandı.

Eaton bir sonraki hedefi olan Trablusgarp şehri için ordusunu hazırlamak ve eksikliklerini gidermekle meşgulken ABD ile Trablusgarp Beyliği arasında 4 Haziran 1805'te bir barış antlaşması imzalandı. Bunun üzerine Hamit Bey Mısır’a geri dönmek zorunda kalırken William Eaton ve Presley O’Bannon ise ülkelerine döndüklerinde birer kahraman gibi karşılandılar. Bu zafer ABD’nin kendi toprakları dışında kazandığı ve şehrin kalesinde bayrağını dalgalandırdığı ilk savaş olarak tarihe geçmiştir.