bylge-logo

    Bylge

    Berlin Antlaşması (13 Temmuz 1878)

    Yeşilköy yakınlarındaki Rus ordusu kampı Ayastefanos Antlaşması ve Tepkiler 1877 - 1878 Osmanlı - Rus Savaşı (93 Harbi) sırasında Balkanlar'daki Osmanlı savu

    Picture of the Pow

    Pow

    @pow


    Berlin_Antlaşması_(13_Temmuz_1878)


    Ayastefanos Antlaşması ve Tepkiler


    1877 - 1878 Osmanlı - Rus Savaşı (93 Harbi) sırasında Balkanlar'daki Osmanlı savunma hatlarını yaran Rus ordularının hızlı bir şekilde ilerleyerek 20 Ocak 1878'de Edirne'yi ele geçirmeleri ve ardından da İstanbul'a çok yakın bir konumdaki Yeşilköy'de (Ayastefanos'ta) kamp kurmaları üzerine zor durumda kalan Sultan Abdülhamid savaşı sonlandıracak ve devleti bu büyük badireden kurtaracak bir barış antlaşmasının yapılabilmesi için Ruslarla görüşülmesinin yollarını aramaya başladı.


    İki tarafın temsilcileri arasında yapılan görüşmeler neticesinde 3 Mart 1878 imzalanan Ayastefanos Antlaşması özellikle Ruslar açısından oldukça olumlu maddeler içeriyordu. Balkanlar'da ve Doğu Anadolu'da Osmanlılar'dan kopardıkları yeni topraklarla daha da güçlenecek ve bağımsız genç Balkan devletleri üzerinde önemli bir nüfuz sahibi olacak olan Rusya'nın bu durumu özellikle Ortadoğu'daki çıkarlarının tehlikeye düşeceğine inanan İngiltere'yi ve Balkanlar'daki tarihsel emellerinin engelleneceği kaygısına kapılan Avusturya - Macaristan İmparatorluğu'nu çok rahatsız etti. Almanya'yı da ikna ederek yanlarına çekmeyi başaran bu iki devlet Yeşilköy Antlaşması'nı tanımayacaklarını ilan ederek yeni bir konferans toplanması istediler. Savaşın kazanan tarafı olsa da kendisi de yıpranmış ve yorgun durumda bulunan Rusya yeni bir savaşı göze alacak durumda değildi ve istemese de bu öneriyi kabul etmek zorunda kaldı.


    Berlin_Antlaşması_(13_Temmuz_1878)


    Berlin Kongresi (13 Haziran - 13 Temmuz 1878)


    Ayastefanos Antlaşması'nın yerine geçecek yeni bir antlaşmanın yapılabilmesi için "Demir Şansölye" lakaplı Almanya Başbakanı Otto von Bismarck'ın başkanlığında İngiltere, Fransa, Almanya, Avusturya, İtalya, Rusya ve Osmanlı Devleti'nin temsilcilerinden oluşan heyetler 13 Haziran 1878 tarihinde Berlin'de bir araya geldiler. Uzun ve çetin geçen yaklaşık bir aylık müzakerelerden sonra taraflar nihayet Ayastefanos Antlaşması'nın yerine geçecek olan Berlin Antlaşması'nı 13 Temmuz 1878'de imzaladılar.


    Berlin Antlaşması'nın Önemli Maddeleri


    1. Ayastefanos Antlaşması ile kurulan "Büyük Bulgaristan" üçe bölündü; Kuzey Bulgaristan özerk bir prenslik olarak Osmanlı Devleti'ne bağlı kalmaya devam edecekti. Makedonya ise Bulgaristan'dan alınarak reform yapmak koşuluyla Osmanlı Devleti'ne geri verildi. Doğu Rumeli Bölgesi ise özerk olacak ve Osmanlı Devleti'ne bağlı kalmaya devam edecekti ama başındaki vali Hristiyan olacaktı. Ayastefanos Antlaşması'na göre sınırları iyice daraltılan Bulgaristan kuzeyde Tuna ve güneyde Balkan dağları arasına sıkıştırılarak kendi hükumeti, milis gücü, anayasası, bayrağı, marşı ve parası olan küçük ve etkisiz bir prenslik haline getirildi.


    2. Sırbistan, Karadağ ve Romanya tam bağımsız birer devlet olacaktı.


    3. Bosna ve Hersek'in yönetimi geçici olmak kaydıyla Avusturya - Macaristan İmparatorluğu'na bırakılacaktı.


    4. Osmanlı Devleti'nin savaş tazminatı olarak ödeyeceği 120 milyon liranın çok büyük bir miktar olması nedeniyle yarısına karşılık sayılmak üzere Kars, Ardahan ve Batum Rusya'ya verilecekti.


    5. Ayastefanos Antlaşması ile Ruslara bırakılan Doğubeyazıt ve Eleşkirt Osmanlı Devletine geri verilecekti.


    6. Savaşın taraflarından olmasa da Türkiye - İran sınırındaki Kotur Kazası İran'a verilecekti.


    7. Osmanlı Devleti Girit'te ve Ermenilerin oturduğu doğu vilayetlerinde ıslahatlar yapacaktı.


    Ayrıca antlaşmanın maddeleri arasında yer almasa da Osmanlı Devleti, Kıbrıs gibi kendisi açısından son derece stratejik ve Anadolu'nun emniyeti açısından da birinci derece de önem taşıyan bir adasını, Berlin Kongre sırasında Rusya karşısında kendisine yardımcı olacağı vaadiyle Büyük Britanya'ya bırakmak zorunda kalıyordu.


    Berlin_Antlaşması_(13_Temmuz_1878)


    Berlin Antlaşması Sonrası


    Berlin Antlaşması Osmanlı Devleti üzerindeki Rus emellerini büyük devletlerin de araya girmesiyle bir süreliğine de olsa engellemiş oldu ancak etkilerini Balkan Savaşları'na kadar sürdürecek bir dengesizlik ortamı da yarattı.


    Berlin Antlaşması'ndan sonra İngiltere, Osmanlı İmparatorluğu'nun toprak bütünlüğünü savunan ve parçalanıp dağılmasını önlemeye çalışan geleneksel dış politikasından vazgeçerek Osmanlı topraklarını mümkünse kendisi ele geçirmek eğer bu mümkün olmazsa Osmanlı toprakları üzerinde küçük ve kendisine bağlı devletler kurarak Rusların sıcak denizlere inmesini engellemeye çalışmaya karar verdi.


    Berlin Kongresi'nden sonra Osmanlı Devleti'nin dış politikasında İngiltere'nin boşalttığı yeri Almanya almaya başladı. Almanya ile başlayan ve zamanla gelişen yoğun askeri, siyasi ve ekonomik ilişkiler Osmanlı Devleti'ni Birinci Dünya Savaşı'nda Almanya'nın yanında savaşa katılmaya ve sonrasında dağılmasına yol açacak olan bir sürece kadar götürdü.


    Aynı İngiltere gibi Avusturya'da Osmanlı Devleti'nin dağılmaması gerektiği yönündeki politikasından vazgeçerek Osmanlı - Balkan toprakları üzerinde Rusya ile yoğun bir rekabete girişti. Avusturya Selanik'e kadar olan Balkan topraklarını ele geçirerek Rusların Ege ve Adriyatik Denizi'ne inmesini engelleye bileceğini düşünüyordu.


    Rusya, Berlin Kongresi'nde istediği sonuçlara alamayınca büyük bir düş kırıklığına uğradı. Ruslar ayrıca kongre sırasında Almanlar'dan bekledikleri desteği göremeyince Almanya ve Avusturya - Macaristan ile oluşturdukları Üç İmparator Birliği'nden de çekildiler. Rusya ve Avusturya arasında Balkanlar üzerindeki hakimiyet mücadelesi Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla noktalanan bir sürecin de başlangıcı oldu.


    Published Date:

    June 28, 2020

    Updated Date:

    December 02, 2023