Bolivya'da Yaşanan Son Olayların Özeti

Bolivya'da ki son durumu incelemeden önce, Evo Morales bu zamana ne kadar ne yaptı, nasıl bu duruma geldi kısaca değinelim.

Eva Morales eski bir koka(Kokainin hammaddesi aynı zamanda yerel yemeklerde ve ilaçlarda da kullanılıyor) tüccarı. İlk seçim denemesini 2002 yılında gerçekleştirdi ancak bu seçimde başarılı olamadı. 2005 yılında yapılan seçimde ise başkanlık koltuğunu kazandı. Görevde olduğu 13 yıl boyunca ülkede iyi bir izlenim bırakan Morales. Sağlık, altyapı, eğitim ve diğer devlet yatırımlarına öncelik verdi. Bundan önce özel sektörde olan bir çok yatırımı tekrar kamulaştırdı. Geldiği dönemde Bolivya’nın 9 milyar GSMH ‘sını 40 milyar dolara taşıdı. Asgari ücret 60 dolardan 310 dolara yükseldi. Kısaca güzel işler başardı Bolivya için.

Halk tarafından yeteri kadar desteği alan Morales, klasik güç benim istediğim yaparım düşüncesine yaklaşmaya başladı. Daha öncesinde kendi koymuş olduğu 2 dönem seçilme şartını refaranduma sundu. Refarundumdan 51 hayır sonucu çıktı, yani Morales son olarak 20 Ekim’de yapılan seçimlerde aday olamıyordu. Bu sonucu kabullenemeyen Morales kendi atamış olduğu Anayasa Mahkemesi üyeleri marifetiyle 3.dönem seçilmesindeki engelleri bertaraf etti. Yargı Türkeyi’de ne kadar bağımsız ise Bolivya’da da o kadar bağımsızdır. Bunun aksini iddia edende teröristtir.

Bolivya Anayasasına göre başkanlık seçimleri iki tur üzerinden yapılıyor. İlk turda, ya 50% ‘lik çoğunluk oyunu alacaksınız yada en yakın rakibinize 10% ‘luk fark atacaksınız. 20 Ekim seçimlerinde bizdeki 31 Mart seçimlerine benzer bir olay yaşandı. En yakın rakibi Carlos Mesa ile olan fark 5-6% civarındayken bir anda veri akışı durmaya başladı. 2-3 saatlik bir bekleyişin sonunda veriler tekrar geldi ve şok edici bir sonuçla Morales’in %47 , Carlos Mesa’nın ise %36 oy aldığı açıklandı.

Böyle enterasan geçen seçimden sonra muhalefet, seçimlerin şaibeli olduğunu, tanımadıklarını ve tekrar yapılmasına gerektiğini söylemeye başladılar. Muhalefet ayrıca kendi destekçilerine seçimleri protesto etmelerini söyledi ve ülkeye Amerikan Devletleri Organizasyonu’nu seçimleri değerlendirmesi için davet ettiler.

Amerikan Devletleri Organizasyonu seçimleri inceledikten sonra, seçimde manipülasyon yapıldığı ve seçimin tekrarlanması gerektiği belirtti. Morales, seçimlerin tekrar yapılacağına duyurdu ancak ilk seçimde %36 oy alan en yakın takipçisi Carlos Mesa, Morales’in tekrar seçimlere girmemesi gerektiğini söyledi.

Siyası olarak bu olaylar yaşanırken ülke bir anda yangın yerine dönmeye başladı. Bir açıklama da Genel Kurmay Başkanından geldi ve Morales’e görevi bırakmasını söyledi. Morales, darbe kalkışması, darbemsi veya e-darbe diyebileceğimiz şekilde örtülü darbeye maruz kaldı. Askeri kanada göre bu darbe değil sadece ülkenin yatışması için bir arabuluculuktu, yerseniz.

Bu gelişmelerin sonucunda, Meksika tarafından Morales’in ülkeyi terk etmesi telkin edildi. Darbeden sonra istifasını açıklayan Morales, Meksika’ya iltica başvurusu yaptı. Meksika’nın iltica başvurusunu kabul etmesinden sonra 10 Kasımda Meksika'ya geçti.

Bolivya Anayasasına göre Morales’ten sonra başa geçmesi beklenen García Linera Morales ile birlikte aynı uçakta Meksika'ya iltica etti. Senato lideri olan Adriana Salvatierra veya Víctor Borda ‘in geçiş hükümetinin başkanı olarak geçmesi beklenirken ikisinin istifa etmesi sonucunda geçiş hükümet başkanlığı Jeanine Áñez ‘e kalmış oldu.

Anez, verilen bu görevi üstleneceğini, ülkede yaşanan vahşeti Bolivya’nın haketmediğini, en kısa zamanda seçim yapılacağını halkın kendi hükümetini seçmesini istediğini belirtti. Bolivya Anayasa Mahkemesi tarafından Jeanine Áñez geçiş hükümeti başkanı olarak atanması onaylandı. Bu arada Jeanine Áñez ‘in incilli balkon şovunuda diyecek birşey yok acaba bu balkon konuşması evrenin en derin noktasında da yapılıyor mu. Herhalde balkon olmadan bu siyasetçiler derdini anlatamıyor.

Bolivya anayasaya göre, Jeanine Áñez'in yeni bir seçim yapması için 90 günü bulunuyor bu süre zarfında yeni bir seçim yapılması şart. Anez yeni seçimin en kısa sürede yapılacağını göz yaşları içinde söyledi(Siyasetçilerin göz yaşlarına hiç dayanamam ne kadarda dokunaklı). Anez’in açıkladığı takvime göre yeni seçimler 22 Ocak’da yapılacak. Bu tarih, Morales’in ülkeye dönmez ise başkanlığının düşeceğe zaman.

Bolivya’da bu olaylar yaşanırken, Amerika ve İngiltere Jeanine Anez ‘i yeni başkan olarak tanıdığını açıkladı(Zaten aksini beklemek ahmaklık olur).Yeni hükümet ile çalışmayı dört gözle beklediklerini belirttiler.

Morales’in gidişi ülkede yeni protestolarında fitilini ateşledi. Koka üreticilerinin çoğunlukta olduğu El Alto, La Paz ve Sacaba şehirlerinde protestolar devam etti. Koka üreticileri ve destekçileri, protestoların Morales’in hükümetin başına geçinceye kadar edeceklerini söylüyorlar. Protestoların şiddetli devam etmesi sonucu güvenlik güçleri olayları yatıştırmak için devreye girdi. Olayları yatıştırmakla görevli güvenlik güçleri protestoculara ateş açtı ve sekiz kişi yaşamını yitirdi. 20 Ekim’de yapılan tartışmalı seçimde sonra toplamda ülkede yaşamına yitiren insan sayısı 19’a ulaştı .