DNS(Domain-Name-Server) Nedir

DNS, internet kullanıcılarının istediklere kaynaklara(bylge.com, turkiye.gov.tr) ulaşmasını sağlayan aracı bir kayıttır.DNS 'nin(Domain Name Server) teknik açıklamasına gelmeden önce bir metafor ile açıklamam gerekirse, İnternetin telefon rehberidir. Telefon rehberi ile aynı mantığı paylaşırlar, örneğin bir kişinin adını biliyorsunuz ancak telefonu bilmiyorsanız, bu durumda rehbere bakarak ilgili kişinin telefon bilgilerine ulaşırsınız. İnternet üzerinde ise bu işlem veya kolaylık DNS aracılığıyla yerine getirilir.

İnternet üzerinde herhangi bir kaynağı aradığımız zaman bu işlem IP(Internet Protocol) adını verdiğimiz adresler üzerinde gerçekleşir. Bu adresler, günümüzde kullandığımız evimizin, işimizin veya herhangi bir fiziksel yerin adresi gibi kelimelerden, cümlelerden veya harf-numara karışımlarından değil, sadece nümerik karakterlerden ulaşırlar. Çünkü, bir numara ile internet üzerinde kaynağa ulaşmak, harfe göre çok daha kolay ve hızlıdır. Genellikle, IP dediğimiz bu numaralar sizinde bildiğiniz gibi 185.93.29.21 şeklinde ifade edilen rakamlardan oluşur. Ancak insan beyni rakam dizilerini hafızada tutmada kelimelere göre çok daha başarısızdır. Bunun için DNS dediğimiz sistem geliştirilmiştir, bu sisteme göre yukarıdaki numaraya kelimelerden oluşan bir şablonla tutabilir daha sonra bu kelimeyi internetteki aracıların anlaşması için tekrar numerik karakterlere çevirebiliriz.

Yukarıdaki cümlelerden anlaşılacağı üzere DNS, IP adreslerini insanlar için maskeleyen kolaylaştırıcı kelime dizisidir. Buna göre yukarıdaki IP temsil eden rakam 91.195.240.126 ise , DNS bygle.com ‘u temsil eder.

DNS, sadece yukarıdaki kullanımı ile sınırlı değildir. Bundan başka aşağıdaki gibi farklı uygulama alanları mevcuttur:

DNS işlevini yerine getirebilmesi için dört blok üzerine kurulmuş bir sistemler dizisi ile çalışır. DNS çözümlemesinde sırasıyla aşağıdaki işlemler yerine getiriler, ilgili hostname ‘in IP adresi aşağıda vermiş olduğum maddelerden herhangi birinde bulunduğu zaman burada süreç kesilir ve çözümlemeden dönen kayıtlar döndürülür.

DNS Resolver

DNS Resolver, aynı zamanda recursive resolver adıylada bilinir. DNS Resolver, web tarayıcılarından veya diğer uygulamalardan DNS sorgularını almaya yarayan ve nihayetinde bu hostname’lerini, örneğin example.com, IP adreslerine çeviren bir serverdır. DNS resolver, local ağ üzerinde, İnternet Servis Sağlayıcılarında(ISP), WİFİ ağlarında veya üçüncü partiler üzerinde çalışabilir. Çözümleme veya resolver dediğimiz bu işlem ilk önce arama yapılan cihaz üzerindeki lokal kayıtlar üzerinde başlar eğer hostname bu kayıt üzerinde bulunur ise direkt olarak çözümlenerek ilgili adrese yönlendirilir. Eğer hostname bu lokal kayıt üzerinde bulunamaz ise bu durumda, resolver DNS Root Server ile bağlantı kurarak TLD Name Server üzerinden bu hostname ile ilgili detayları alır. TLD üzerinde almış olduğu bu detaylar ile Authoritative Name Server ulaşan resolver buradan alt kayıtlara ulaşarak, hostname ‘in IP adresini talep ederek DNS sorgusunu çözümler.

DNS Root Server

The Root Server, insan tarafından okunabilir kayıtların IP adreslerine çevrildiği ilk yerdir. Top Level Domain, kullanıcı tarafından verilen DNS sorgusunu alarak buna ait TLD kayıtlarını okur. Örneğin; example com için TLD, .com ait veri detaylarını sağlar.Dünya üzerinde, sırasıyla A harfi ile M harfi arasındaki gösterilen ve dünyada 13 adet faal olan ve belirli organizasyonlar tarafından yönetilen root server vardır.

TLD Name Server

Sorguda verilmiş olan domain adını alarak Authoritative Name Server ‘a IP adresini sağlayan bir serverdır. TLD, belirli üst domainleri içeren DNS kayıtlarını tutar. Her TLD kesinlikle bir Name Server ile bağlantılı olmak zorundadır. Dünya üzerinde 1500 fazla resmi olarak geçerli olan top level domain bulunmaktadır. Örneğin; example.com.tr, example.co.uk, example.xyz, example.biz vs.

Authoritative Name Server

Authoritative Name Server, dns sorgu sürecinin son aşamasında yer alır. Authoritative Name Server, sorguda verilen domaini ve subdomaini alarak eğer ilgili DNS kayıtlarına ulaşma yetkisi var ise bu sorguya ait IP kaydını döner. Bazı durumlarda Authoritative Name Server, DNS Resolver ‘i subdomain veya alt domainler adını verdiğimiz diğer bir Name Server ‘e yönlendirir. Örneğin; bu hostname destek.example.com şeklinde olabilir. Authoritative Name Serverlar belirli DNS Bölgelerine ayrılmış durumdadır, bu bölgeler üzerinde yetkili olan serverlar, hostname üzerindeki doğru olan IP adreslerini dönerler.

Aslında DNS konusu bu kadar ile sınırlı değil ancak bundan sonrası uzmanlık alanına giren konuları içerdiği için makaleyi bu kadar ile sonlandıracağım.