Dosya Uzantısı Nedir?

Dosya uzantısı, karakter ve karakter grubundan oluşan dosyanın ön adı ile birlikte dosya ismini oluşturan ektir. Dosya isminin hemen sonrasındaki nokta(.) işaretinden sonra gelir ve çoğunlukla iki ile üç karakter arasında olur. İki veya üç karakter uzunluğunda olması mutlaka uyulması gereken bir standart değildir, .docx veya .html gibi dört karakter uzunluğunda dosya uzantıları olduğu gibi Windows dosya tema uzantısı .DESKTHEMEPACK gibi 13 karakter uzunluğunda dosya uzantılarıda vardır. Dosya uzantıları için karakter sınırı yoktur, ancak işletim sistemlerinde dosya ön adı ve dosya uzantısının toplamı için maksimum sayı(Windows: 259 karakter) kısıtlaması vardır.

Çoğumuzun günlük işlerimizi yerine getirmek için kullanmış olduğu elektronik araçlar bilgisayar, tablet ve akıllı telefonlar üzerinde sıklıkla dosya ön adını tamamlayan .noktadan sonra gelen .txt, .ppt, .xml vb. gibi karakterler dosya uzantılarının hangi tipte olduğunu belirtmek için kullanılması şarttır.

Dosyaların üzerindeki dosya ikonlarının simgeleri bilgisayar tarafından bu dosya uzantalırına bakılarak karar verilir. Yine dosya uzantıları, işletim sistemleri tarafından dosyanın nasıl işleneceği(.exe, .dll) veya hangi programlar vasıtasıyla görüntüleneceğine(.jpg, .srf) belirlemede tek koşuldur . Örneğin, .png dosyasına açtığınız zaman Windows veya Linux ilk olarak bu dosyayı hangi uygulama ile açması gerektiğine karar verir ve karar verdikten sonra ilgili uygulamaya dosyanın verisini aktarır.

Dosya Uzantıları ve Dosya Formatları

Dosya uzantıları ve dosya formatları birbirinin yerine kullanılan kelimelerdir. Gerçekte ise, dosya uzantıları dosya ismininin hemen sonundaki noktadan başlayan karakterlerken, dosya formatları dosyanın içinde yer alan verinin bilgisayar ile nasıl iletişim kuracağını gösteren veri tutulma şeklidir.

Örneğin, bir .html dosya uzantısı .doc uzantısına dönüştürülebilir. Ancak, bu dosya uygulama programları tarafından koşulsuz olarak işlenebileceği anlamı taşımaz. Çünkü, word uygulaması .html dosyasını işlemek için gerekli olan veri tanıma kabiliyetine sahip değildir.

Dosya Uzantıları Tipleri

Günümüzde burada listeleyeceğimiz kadar farklı dosya uzantısı çeşiti var. Gün geçtikçe artan veriler ve gelişen programlama teknikleri her gün bu listeye yeni isimler ekliyor. Kısaca, günümüzde en çok karşılaşan dosya uzantılarını sıralamak istersek aşağıdaki gibi küçük bir liste oluşturabiliriz:

DOC/DOCX: Word dokümalarını açmak için Microsoft tarafından oluşturulan dosya uzantısı. Microsoft, word dokümanlarını açmak için kullanmış olduğu .doc dosya uzantasını, dokümanların XML formatını desteklemek için 2007 yılından sonra .doc uzantısının sonuna x ekleyerek .docx haline çevirdi.

XLS/XLSX: Microsoft veya Google Drive Spreed Sheet dokümanlar uzantısı.

HTM/HTML: Web sayfaları oluşturmak için kullanılan dosya uzantısı. Bu dosya formatları bilenen aksine sadece online olarak görüntülenmelerinin yanı sıra bilgisayara indirilip daha sonra tekrar kullanılabilir.

PDF: Ayrık dokümanları formatlamak için Adobe tarafından icat edilen dosya uzantısı.

EXE: Uygulama yazılımları için yürütebilir dosya uzantısı.

Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi burada listeleyeceğimiz kadar dosya uzantısı tipi var. Bazı dosya uzantı tipleri sistemler için çok risklidir, eğer tanımadığınız bir dosya uzantısı ile karşılaşırsınız araştırma yapmadan bu dosyalara açmayı açmamak en iyisidir.

Dosya Uzantısı Nasıl Kaldırılır

Dosya uzantıları, dosyayı tekrar isimlendirilerek değiştirilebilir. Ancak, degişiklik yaparken dikkatli olunmalıdır. Programlar dosyaları açmak için dosya uzantılarındaki tanımlamalarını dikkate alırlar. Bunlardaki yapılan değişiklik dosyanın bozulmasına veya dosyanın görüntülenmemesine neden olur. Dosya uzantısı değiştirildiği zaman bazı dosyalar yine de Windows, Mac OS X veya Linux gibi işletim sistemleri tarafından açılabilir. Örneğin, bir .txt uzantılı metin dosyasının uzantısını .doc veya .docx olarak değiştirilirse word bu dosyayı açabilir ancak dosya uzantısı .psd dosya uzantısına çevrilirse dosya program tarafından yürütülemez.

Dosya Uzantısı Değiştirme

Sadece dosyanın ismini değiştirerek dosya uzantısını değiştirme dosya tipini değiştirmek için yeterli değildir. Sistemde dosyanın ikonu değişmiş olmasına rağmen işletim sistemleri için yapılan bu işlem dosyayı yürütebilmek için yeterli değildir.

Gerçek anlamda dosya tipini ve uzantısını değiştirmek için ya iki farklı dosya tipini açabilen üçüncü parti programlar kullanılmalı veya bir dosyanın hem uzantısını hem formatını değiştiren dosya çeviriciler yardımıyla dosya tipi ve uzantısı ile birlikte gerçek anlamda çevrilmelidir.

Örneğin, .heic uzantılı bir dosyanızı .jpg formatını kabul eden bir siteye yüklemek istiyorsunuz. Bu durumda ya photosop gibi bir program ile bu resim dosyasını açabilir ve dosyanın formatını değiştirmeden farklı kaydet seçeneği ile .jpg veya jpeg formatında yeni bir dosya oluşturursunuz veya https://heictojpg.com/ gibi her dosya tipi için değişlik yapmanıza izin veren masaüstü uygulamaları veya websitelerinden yararlanırsınız.

Dosya Tiplerine Göre Bazı Bilinen Dosya Uzantıları

Resim dosyaları

Müzik ve ses dosyaları

İşletim sistemi dosyaları

Metin ve word dosyaları

Elektronik tablo dosyaları

Web sayfaları

Yukarıda da değindiğimiz gibi günümüzde binlerce dosya uzantısı mevcut. Tamamına ulaşmak isteyenler fileinfo.com adresinden bütün listeye ulaşabilirler.