Dünyanın En Dayanıklı Hayvanı: Su Ayısı(Tardigrade)

Su Ayıları, gözle görülemeyen mikroskobik canlılardır. Efsanelere konu olacak kadar dayanıklı hayvanlardır. Diğer hayvanların bir dakika bile dayanamayacağı çoğu ortamda uzun yıllar yaşayabilirler.

Su ayıları, dünyada yaygın olarak Tardigrade ismiyle bilinirler. Tardigrade ’ler ilk olarak 18.yüzyılda yaşayan Alman zoolog Johann Goeze tarafından gözlemlenmiş, Gooze bu hayvanlara "Küçük Su Ayıları" ismini koymuştur, ayı ismini şeklinin Ayı ’ya benzemesinden dolayı değil, ayı gibi yavaş hareket etmesinden dolayı vermiştir. Ancak ismi sonradan İtalyan biyolog Lazzaro Spallanzani tarafından “Yavaş Yürüyen” anlamına gelen Tardigrade ismiyle değiştirilmiştir. Spallanzani ‘den beri bu hayvan Tardigrade ismiyle bilinmektedir.

Su Ayılarının bilinen 1300 ‘den fazla türü bulunmaktadır. Yaklaşık büyüklüğü olarak 0,3 - 0,5 mm arasındadır, ancak bazı türlerindeki yetişkinler 1,2 mm ’e kadar büyüklüğü çıkabilirler. Su ayıları kısa ve şişko bir gövde, üç tane ana gövde parçası, sekiz tane bacağı, her bir ayağında da pençeyi andıran ayak uzantılarından oluşurlar.

Ayaklarında eklem yerleri bulunmaz, kabukları kitin ve proteinden oluşur ve bütün vücudunu saran bu kabuğu periyodik olarak yenilenirler. Su ayılarının yetişkinlerinden yaklaşık olarak 40,000 kadar hücre bulunur ve yetişkin olmayanlarında ise bu sayı çok daha azdır. Bazı türleri eşeysiz ürerken, bazı türlerinde dişi ve erkek ayrımı vardır ve eşeyli üreme yaparlar.

Su Ayılarının beslenme çeşidi yine üremeye benzer şekilde tür içinde farklılaşmıştır, kimi türleri otçul olarak beslenirken kimileri etçil olarak beslenirler. Otçul beslenen Su Ayıları bitkiler için zararlıdır, otçul Su Ayıları ’nin kimi zaman ise bakterilerle ile beslendikleri de olur. Etçil Tardigrade ’ler ise kendinden daha küçük hayvanlar ile beslenirler.

Su Ayılarının doğal yaşam ortamı çok geniş olsada, çoğunluklu dere kenarlarında, su yosunları üzerinde, bazı omurgasız hayvanlarda, likenli bitkinlerinden sıklıkla bulunurlar. Su Ayıları dünyanın her yerinde ve her ortamda yaşama kabiliyetlerini sahiptirler. Çoğu hayvan için imkansız olan yaşam alanları; Dağ zirvelerinde, okyanus diplerinde, yanardağlarda, yağmur ormanlarında, taşlarda, kaplıcalarda ve buzullarda rahatlıkla yaşamlarına devam edebilirler. Tardigrade ‘lerin yaşamaları gerekli olan tek şey yaşam ortamlarında yeterli nemin olmasıdır. Su ayılarının ilk fosil kayıtları ise Mezozoik döneme kadar, yani bundan 250 milyon öncesine kadar dayanmaktadır.

Su ayıları, aynı zamanda bilinen dünyanın en dayanıklı hayvanlarından biridir: Yüksek ve düşük sıcaklıkta, yüksek ve alçak basınçta, yoğun radyasyonda ve açlıkta uzun süre yaşayabilir. 2007 yılındaki FOTON-M3 görevinde uzaya gönderilen Su Ayıları, uzayın dışında da yüksek radyasyon ve düşük sıcaklığı rağmen çoğunun yaşayabildiği kanıtlanmıştır. Normal bir hayvanın dayanabileceği radyasyon seviyesinin 1,000 katına kadar dayanabilirler. Su ayıları, şu ana kadar keşfedilmiş uzayda yaşayabilen tek hayvandır.

Ancak, bu zamana kadar bilinen Su Ayıların neredeyse ölümsüz olduğu düşüncesi, son araştırmalar sonucunda tekrar revize edilmek zorunda kalındı. Su Ayılarının en zayıf noktalarının yüksek sıcaklık olduğu, yüksek sıcaklıkta uzun süre kaldıklarında çoğu Tardigrade ‘in yaşamını kaybettiği artık biliniyor.

Su Ayıları eğer yaşam ortamı normal şartlardan farklı ise bu zamanlarda “Kuruma” adı verilen bir duruma geçerler. Kuruma durumuna geçerken Su Ayıları, kafalarını ve ayaklarını içeri çekerek koza halini alırlar.Kuruma durumunda, normal duruma göre metabolizma çalışma hızlarını % 0,01 ‘e kadar düşürürler. Bu durumda, 100 yıldan fazla yaşayabilirler. Bu durumda nasıl yaşayabildikleri ise bilim adamları tarafından hala üzerinde çalışılan konular arasındadır.

Bu hayvanlar dünyanın her yerinde bulunabilirler, yumurtaları da kendileri gibi çok dayanıklı olduğu için başka hayvanların üzerinde ve rüzgar yoluyla farklı bölgelere taşınırlar. Yaşam süreleri ise yine türleri arasından değişiklik gösterir, kimi türler 3-4 ay arasında yaşarken kimileri ise 2 seneye kadar hayatta kalabilmektedir.

Su Ayıları, diğer mikroskobik hayvanlara göre daha fazla üzerinde çalışılan araştırma konusudur. Ortam koşullarına dayanıklılığı ve heryerde yaşayabilmesi, insanoğlunun uzaydaki yaşamı ararken eksik olan çevre koşullarına dayanma kabiliyetini kazanmasında ilerleyen yıllarda yardımcı olabilir. Su Ayıları üzerine yapılan çalışmaların temel amaçlarından biride, “Kuruma” durumuna geçtikten sonra hayatlarına nasıl devam ettikleridir. Kuruma durumunda tamamen hareketsizdirler, bu durum aynı zamanda insanlar için ölüm durumuna benzerdir. Bu durumdan nasıl aktif duruma geçtikleri ise ayrıca bir çalışma alanıdır. Bilim adamları Su Ayılarındaki “Kuruma” durumunun gizemini çözebilirlerse, insan organlarını acil durumda daha fazla korumak ve yaşamasını sağlamak için gerekli çalışmaların ilerlemesine yardımcı olabilir.Su Ayıları insan için zararlı değildir, bu zamana kadar yapılan çalışmalarda Su Ayılarından bulaşan herhangi bir hastalık teşhisi konulmamıştır.