Katalitik Konvertör Nedir? Ne İşe Yarar ve Nasıl Çalışır?

Katalitik konvertörler uzun zamandır hayatımızda olan bir teknoloji. Çoğumuz tarafından az duyulan bir otomobil bileşeni olsa da, daha temiz bir çevre için olmazsa olmaz parçalardan biridir. Katalitik konvertör veya bazen bu parçaya katalitik dönüştürücüde denir. Egzozdan çıkan zehirli gazları, yapısındaki bulundurduğu değerli madenler yardımıyla kimyasal reaksiyona sokarak daha az zararlı gazlara ya da zararsız su buharına çevirerek doğaya salınımını gerçekleştirir. Katalik konvertör, gerçekleştirdiği bu önemli görevi yüzünden farklı modellerde ve tiplerde olmak üzere istisnasız her araçta bulunur. Araçlarda, insan için tehlikeli gazların temizlenmesi görevini katalitik konvertörle birlikte araç modeline göre değişiklik göstermek üzere gaz devridaimi, partikül filtresi ve seçici katalitik indirgeme teknolojisi yerine getirir.

Katalitik Konvertör Nasıl Çalışır?

Katalitik konvertör, egzoz sisteminin önemli parçalarından biridir. Motora güç vermek için tüketilen katı yakıtların yüksek sıcaklıktan yakılması sonucunda ortaya çıkan karbon monoksit, nitrik oksit, nitrojen dioksit ve hidrokarbon gibi çevreye ve insan sağlığına olumsuz etkileri olan gazların temizlenmesinde birinci dereceden sorumludur.

Üzeri değerli materyallerle kaplanmış katalist(Katalizör - hızlandırıcı) bal peteği yapısındadır. Katalitiğin içinde paladyum, rodyum ve platin gibi değerli materyaller bulunur. İçindeki bu değerli materyallerden dolayı geri dönüşümde araçtan alınan parçalardan biri olmasının yanı sıra hırsızların çalmaya tenezzül edeceği parçalardandır. Araçların hemen altında bulunan konvertöre motordan gelen zehirli gazları getiren giriş borusu ve kimsayal reaksiyon sonucu oluşan gazları egzoza taşıyan çıkışı borusu bağlanır.

Katalitik'in tam performansla çalışabilmesi için 400 derece sıcaklık gereklidir. İlk yıllarda araç üreticileri bu sıcaklığı yakalayabilmek için konvertörü motora yakın yerde konumlandırmışlardı. Ancak, motorun yanında olması farklı sorunlara yol açması nedeniyle daha sonra konumu arabanın hemen altına egzoz çıkışına yakın yere taşındı. Bugünkü konumları nedeniyle hırsızların ulaşabilecekleri yerdedir. Her araçta bu sistemi sökmek olası değildir, bazı araçlarda bu parçaya ulaşabilmek için bütün egzoz sisteminin çıkarılması gerekir.

Bazı sonrada spor arabaya çevrilmiş otomobillerde bu parça doğaya zararlı olduğu bilinmesine rağmen sökülür. Çünkü, katalizör hava çıkışını yavaşlattığı için motora daha fazla yük bindirir ve daha az oksijen girişini neden olur. Bu sebepten dolayı beygir gücünde düşmeye neden olur. Bu parça yerinden sökülerek motora giriş ve çıkıştaki hava akımı artırılarak daha fazla çekiş gücü elde edilmiş olur. Bunun yapılmaması gerekir, ancak bu işe merak salmış arkadaşlar spor arabalar için üretilmiş olan katalizör kullanmak yerine daha az maliyetli ama insanın sağlığını etkileyecek olan zararlı gazları çevreye bırakmakta bir mahsur görmezler.