Ölümüne Koşan Adam: Terry Fox ve Umut Koşusu

Terrance Stanley Fox, 1958-1981 yılları arasında yaşamış kanadalı atlet, yardımsever ve kanser araştırma aktivisti. Terry Fox, ülkemizde her ne kadar az tanınıyor olsa bile Kanada ‘nın en çok sevilen ulusal kahramanlarından biridir. Kanada ‘nın bir ucundan bir ucuna kansere dikkat çekmek ve kanser araştırmalarına bağış toplamak için protez ayağı ile başlatmış olduğu Umut Koşusu sayesinde Kanada sınırları içerisinde ulusal kahraman haline gelmiş ve daha sonra şöhreti bütün dünyaya yayılmıştır.

Terry Fox ailesinin söylediklerine göre her zaman inatçı ve kazanmaya yönelik bir kişiliğe sahipti. Özellikle sporlara karşı özel ilgi duymuş, küçüklüğünden beri yapmış olduğu sporlarda her zaman başarı olmak istemiştir. Yaptığı sporlar arasında futbol, tennis, koşma ve özel ilgi alanı basketbol da bulunuyordu. Liseye ilk başladığı zaman basketbol oynamaya çalışmış ancak yetersiz fiziğinden dolayı takımın koçu takımı tarafından takıma alınmamıştır. İlerleyen senelerde takıma alınmaması rağmen kendi başına çalışmalarına devam etmiş ve sonunda takıma dahil olmuştur. Lise son sınıfa geldiği zaman lisesinde yılın basketbolcusu seçilmiştir.

1977 yılına gelindiği zaman dizinde başlayan ağrılardan dolayı doktora görünen Terry’ e, hemen dizinin altına yerleşen kötü huylu kemik kanseri teşhisi konulmuştur. Kanseri ilk olarak kemoterapi yöntemiyle yenmeye çalışan Terry, hastanede yaklaşık olarak 16 ay kemoterapi görmüştür. Kanserin daha fazla yayılmasının önüne geçmek için son çare olarak Fox ‘un ayağı ampute edilmiştir.

Ampute olduktan sonra tekrar spor yapmak isteyen Fox, bir arkadaşının tavsiyesi ile tekerlekli sandalye basketbolu oynamaya başlamıştır. Kansere karşı savaşından sonra bile azminden ve hırsından bir şey kaybetmeyen Terry Fox, bu spor dalını üç aya gibi bir kısa süresince öğrenmiş ve profesyonel bir takımla maçlara çıkmaya başlamıştır. Tekerlekli sandalye basketbolunda takımıyla birlikte art arda olmak üzere üç kere ulusal şampiyonluk kazanmıştır.

Umut Koşusuna başlamadan önce Fox, New York Maratonuna katılan ve maratonu prostetik ayakla ilk bitiren kişi olan Dick Tatum dan etkilenmiş, kendiside daha sonra bu maratonu katılmış ve bitirmeyi başarmıştır.

Kemoterapi döneminde ve hastanede bulunduğu sürede birçok arkadaşını kaybeden ve halkın kanser araştırmalarına yaptığı yardımları yetersiz bulan Fox, halkın bilinçlendirmek ve kanser araştırmalarına para toplayabilmek için adını Umut Koşusu koyduğu ve Kanada ’nın doğusundan başlayıp batısında bitecek olan, yaklaşık olarak 18 ay sürmesi beklenen bir koşuya başlamıştır. Terry ‘in temel amacı 24 milyon kanada vatandaşından her birinden 1 dolar , toplamda 24 milyon dolar toplamaktı.

Bu koşuya başlayabilmek için sadece koşu için gerekli olan malzemeler için sponsor arayışına girmiştir. Teddy Fox ‘un koşusuna Ford, Adidas ve birçok farklı firma destek olmuştur. Ancak Fox gelir elde etmek için görünür bir sponsor almamıştır, bu koşunun amacının para kazanmak değil insanlara tekrar umut aşılamak olduğunu, katıldığı çoğu yerde özellikle vurgulamıştır

Fox, maratona Kanada'nın doğusunda yer eyalet St John’s dan küçük bir hayran kitlesi ile başlamıştır.Yağmurda, çamurda, karanlıkta ve trafikte, bacağı normal olan insan için bile zor olan bu hedefe, Fox bir ayağındaki protez ile gün içinde yaklaşık olarak 25 km yol alarak devam etmiştir. Koşunun ilk iki ayında istediği hedeflere ulaşamamış, toplayabildiği para miktarı çok sınırlı kalmıştır. Bu koşuya ilk başta doktorlar tarafından Fox ‘un hayatına mal olabileceği belirtilmiş ancak Fox bu uyarılara kulak asmamıştır. Umut koşusuna başladıkça şöhreti artmaya başlayan, koşu süresince geçtiği yerlerdeki konferanslara katılmış, ülkenin başbakanı ile görüşmüş, geçtiği yerde halk tarafından karşılanmış ve en önemlisi Umut Koşusundaki temel amaç olan halkın kansere olan duyarlılığını artırmıştır.

Koşuya başladıktan sonra 143 gün sonra bir gün gazetecilerin önüne ağlayarak çıkarak Fox, kanserin tekrar nüksettiğini ve ciğerlerine kadar yayıldığını açıkladı. Ancak ne olursa olsun başladığı maratonu bitirmekte kararlı olduğunu söyleyen Fox, kendisine sunulan koşuyu başkasının tamamlaması tekliflerini ise kabul etmedi. Devlet yetkilileri araya girerek Fox ‘un maraton koşmasını yasakladılar. Her ne kadar koşusunu nihayete erdirememiş olsa bile, istediğini almış, kanser araştırmalarında kullanılmak üzere yaklaşık olarak 23 milyon dolar bağış toplamıştır.

Öldüğü zaman Kanada’da bayraklar yarıya indirilmiş, ölmeden önce ve öldükten sonra Kanada’nın en büyük halk kahramanları arasındaki yerini almıştır. Fox ‘tan sonra Kanada da ismi birçok binaya, caddeye, çocuğa verilmiş ve ülkenin her yerine heykelleri dikilmiştir.

Günümüzde her yıl Terry Fox Koşusu yapılmakta, bu koşudan elde edilen gelirler kanser araştırmalarında kullanılmaktadır. Bu koşu dünyanın en büyük gelir getiren tek günlük koşusudur, 2018 yılında tutulan verilere göre sadece o yıl ki koşudan 750 milyon dolar toplanmıştır. Bu koşuya ayrıca 60 ülkeden insan katılmakta, yüzbinlerce insan bu koşuda tekrar Terry Fox ve anısını canlandırmaktadır.