Petrol

Petrol Nedir?

Petrol, dünyanın yüzeyinin hemen altında yer alan, işlenerek yakıt haline getirilen ve doğada doğal olarak oluşan sıvıya verilen genel addır. Petrol, doğada bulunan organik maddelerin milyonlarca yıl süren ayrışmasından oluşan fosil bir yakıttır. Petrol, yeraltında bulunan kayaların altında yüksek basınç ve sıcaklık ile şekillendirilmesinden oluşur. Genellikle, eski denizlerin olduğu toprak parçalarında ve okyanus tabanlarında bulunmaktadır.

Petrolün Siyasete ve Ekonomiye Etkisi

Petrol, gündelik hayatta kullanmış olduğumuz araçlar, ısıtma birimleri ve yakıt ihtiyacı olan bütün enerjiyle çalışan aletlerde yakıt olarak kullanılırken, aynı zamanda plastik ve diğer malzemelerde çevrilerek kullanıma sunulur. Dünya’nın petrole olan bağımlılığı nedeniyle, petrol sektörü çok güçlüdür, özellikle dünya siyaseti ve ekonominin şekillenmesinde göz ardı edilemez bir etkileri vardır.

Petrolün çıkarılması, işlenmesi ve dağıtılması politika ve ekonomi açısından dünyayı yöneten bir numaralı faktördür. Bugün özellikle ana petrol yakıtlarının bulunduğu yer olan orta doğu ve çevresinde petrolden kaynaklı politik ve ekonomik sonuçlarını gözden geçirince, dünyamız için ne kadar önemli bir kaynak olduğu rahatlıkla anlaşılabilir. Bugün dünyanın en büyük askeri ve ekonomik gücü olan devletlerinin bu kaynağa ulaşmaları temel devlet politikası haline gelmiştir.

Petrol, bulunduğu bazı bölgelerde yönetim şekillerinin değişmesinde etkilidir. Petrol bulunan ülkelerin yönetimleri ve halkı arasında petrol her zaman ilişkileri düzenleyen bir sebep olarak yer alır. Petrol’den yüksek gelir elde edilen ülkelerin bu zamana kadar daha az demokratik yönetimler sergilediği ortadadır. Bu durum hatta siyaset bilimi içerisinde Petro-Diktatörlük olarak incelenir. Günümüzde Rusya, Nijerya ve İran petro-otokratik rejimlerin en bilinenleridir.

Petrol ve Ürünleri

Petrol, bugün modern dünyanın kurulmasında ve ilerlemesinde her zaman en önemli rolü oynamıştır. Bugün dünyanın en büyük şirketleri petrolün çıkarılması ve işlenmesi süreçlerini devralırken, kısmen daha küçük olan şirketler petrolden elde edilen hidrokarbon bazlı materyallerin üretimi ile ilgilenmektedir. Hidrokarbon bazlı malzemeler; plastikler, gübreler, otomobiller, elektrikli araçlar, buzdolapları, anestezikler ve daha fazlasını kapsamaktadır. Bugün dünyanın her yerinde üretilen ve yolların yapımı için kullanılan asfalt aynı zamanda bir petrol ürünüdür. Petrol, bugün hayati olarak nitelediğimiz ve eğer karşılanmaz ise insanların ölümüne neden olacak ürünler olan anestezik ilaçlarda, yapay kalp kapaçıklarında ve bandajlarda petrolden elde edilen alt bileşenler kullanılmaktadır.

Petrol ve Tipleri

Petrol yer altından çıkarılırken farklı renklerde olabilir. Genellikle dünyamızda karşılan petrol türlerinin renkleri transparan, koyu kahverengi, siyah ve bunun arasındaki renklerden oluşmakla birlikte sarımsı, kırmızımsı ve hatta yeşilimsi renkte olanları vardır. Yoğunluğu fazla ham petroller genellikle daha koyu renkte olurlar ve yoğunluğu az olan ham petrol ise daha açık renktedir. Bir petrolün kıymetini içinde bulunduğu bileşiklerden ne kadar hibrokarbon bazlı olduğuna bağlıdır, ağır metallerin yer aldığı ağır petrollerde bu oran az olduğundan dolayı parasal ve ekonomik değerleri, hafif olan ve daha fazla hidrokarbon içeren petrollere göre daha düşüktür.

Petrol, dünyanın neresinden bulunduğuna göre farklı tipteki hidrokarbon bazlı materyal tiplerini ve petrol içinde çözünmüş halde bulunan doğal gazı da içerir. Yoğun olan petrol işlenmesi en zor olandır, bu yüzden dolayı bir petrol ne kadar yoğunluğu az ise o kadar değerlidir. Az yoğun veya hafif diyebileceğimiz bu petrol türleri, işlenmesi için daha az süreç ve kaynak gerektirir, bu yüzden kullanılabilir hale gelmesi için daha az sermayeye ihtiyaç duyar. Bazı petrol tiplerinde petrolün kıymetini azaltan ve petrol içinde çözünmüş olarak bulunan sülfüre rastlanır, sülfür bulunan petrollerin kıymetleri diğerlerine nazaran azdır.

Petrol Rezervi ve Tarihi

Petrol, yenilenebilir bir enerji kaynağı olmadığı için, gün geçtikçe dünya üzerindeki rezervleri tükenmektedir. Yapılan hesaplamalar göre eğer yeni kaynaklar keşfedilmez ise yaklaşık olarak 2050 yıllarında bütün petrol kaynaklarının maksimum üretiminin oranına ulaşacağı tahmin edilmektedir ancak ne zaman tükeneceği konusunda tam bir tahmin yapmak hem arz ve hem de talepteki yer alan çoklu parametreler nedeniyle olası değildir. Günümüzde en fazla petrol rezervine sahip ülkeler aşağıdaki gibidir;

Petrolün ilk kullanımı milattan öncesine dayanmaktadır. İlk olarak petrolün yeryüzüne çıkarılması, işlenmesi ve pratik olarak kullanılması Çinliler tarafından olmuştur. Yaklaşık olarak milattan önce 350 yılında, Çinliler bu bölgede yoğun olarak bulunan ve sert bir doğal malzeme olan bambu saplarını kullanarak 250 metreden petrol çıkartmış ve sondaj için kullandıkları bu bambuları aynı zamanda boru hatlarında da kullanarak petrolü farklı yerlere dağıtmışlardır. Bu dönemde elde edilen petrol daha çok sanayide enerji kaynağı ve endüstriyel bileşen olarak kullanılmıştır.

Asya kıtasında kullanımı bu şekilde olan petrol, amerika kıtasında da tarihi tam olmamakla birlikte bu bölgede yaşamış olan yerliler tarafından da kullanılmıştır. Çinlilerin aksine zift olarak elde ettikleri petrolü daha çok kanoların ve sepetlerin yapımında bir yapıştırıcı olarak kullanmışlardır.

Modern petrol endüstrisi ise 1850 yılında Polonya’da yapılan ilk sondaj ile kurulmuştur. Bu tarihten sonra dünyanın diğer bölgelerine yayılan teknik ve işlenme süreçleri, farklı yerlerdeki kullanım amaçları ile farklılaştırılmış ve geliştirilmiştir.

Petrolün Zararları

Petrol her ne kadar dünyamız için kıymetli ve değerli bir yeraltı kaynağı olsa da, çevre için zehirli etkileri vardır. Özellikle sondaj ile çıkartılması sürecinde petrol eğer gerekli önlemler alınmaz ise toprağa sızabilir ve çıkarıldığı bölgede canlı yaşamını sonlandırabilir. Petrol, aynı zamanda yakıt olarak kullanımında, dünyamızın ısınmasının ve iklim değişikliğinin bir numaralı faktörü olan atmosfere karbon salınımına neden olur. Petrolün bir türü olan Ziftten, toprak ve çamurdan ayrılması için gerekli olan ayrıştırma sürecinde çok fazla miktarda su kullanılır, canlılığın temel olan suyun bu şekilde kullanımı aynı zamanda bu bölgede su kaynaklarını tüketmektedir.Petrol ve türevlerinden elde edilen ürünler doğada çok çabuk kaybolmazlar ve çözülüp tekrar doğaya karışmaları zaman aldığından dolayı canlı yaşamı için tehlike arz ederler aynı zamanda petrolden üretilen gübrelerin fazla kullanılması toprak üzerinde zehirleyici etkileri vardır.