Pirometre Nedir?
Temas etmeden ve doğru bir şekilde yüksek sıcaklıkları ölçmeye yarayan cihazlara pirometre denir. Yüksek sıcaklıkların ölçümünde sıradan bir cıvalı veya havalı termometre kullanılamaz. Çünkü yüksek sıcaklık termometrenin camının veya metalinin erimesine neden olur. Bu nedenle yüksek sıcaklıkları ölçmek için pirometre denilen özel tipte termometreler kullanılır. Pirometre, Yunanca "ateş, yangın" anlamına gelen "pyr" ve "ölçmek" anlamına gelen "meter" sözcüklerinin birleşmesinden oluşmuştur ve "ateş ölçer, yangın ölçer" anlamına gelmektedir.
Sıcak cisimler çevrelerine elektromanyetik dalgalar şeklinde ışınımlar yayar. Elektromanyetik dalgalar, yüklü bir parçacığın ivmeli hareketi sonucu oluşan, birbirine dik elektrik ve manyetik alan bileşeni bulunan ve bu iki alanın oluşturduğu düzleme dik doğrultuda yayılan, yayılmaları için herhangi bir ortam gerekmeyen ve boşlukta 300.000 km/s (ışık hızı) ile yayılan enine dalgalardır. Bir cisim ne kadar sıcak olursa yaydığı ışınım da o ölçüde çok olur. Bir ışınımın dalga boyu yayıldığı cismin sıcaklığına bağlıdır. Isınan bir cisim ilk önce kızarır ve daha sonra rengi kırmızıdan turuncuya, turuncudan da sırasıyla sarı, beyaz ve maviye döner. Pirometre ile sıcaklık ölçümünde cisimlerin bu özelliğinden faydalanılır.
Pirometre Çeşitleri
1. Toplam Işınım Pirometresi
Sıcak cisimden yayılan ısıl ışınım enerjisinin bir ısılçiftin (termokuplun) bağlantı noktası üzerinde toplanması sağlanır. Isılçift, aldığı toplam ışınım enerjisine bağlı olarak bir değer gösterir. Bu değerden de cismin sıcaklığı bulunabilir.
2. Optik Pirometre
Optik Pirometre'de, üzerinden elektrik akımı geçirilerek ısıtılmış tungsten bir filaman bulunur. Sıcaklığı ölçülecek cismin yaydığı ışınımın rengi ile bu filamanın rengi karşılaştırılır. Filamanın rengi tam cismin rengine geldiğinde, filamanın sıcaklığı onu ısıtmak için kullanılan akım miktarından hesaplanabilir. Bu sıcaklık aynı zaman da cismin de sıcaklığıdır.
