Rönesans

Rönesans, orta çağının sonlarına denk gelen kültürel, siyasal ve ekonomik alanlarındaki Avrupa'nın en hararetli tarihleridir. Kimi zaman Avrupa'nın yeniden doğuşu olarak adlandırılan bu periyot, 14.yüzyıl ile 17.yüzyıllar arasında yaşanmıştır.

Bu dönemde klasik felsefe, edebiyat ve sanatın yeniden keşfedilmesi teşvik edilirken, günümüze kadar ulaşan dünyanın önde gelen yazarları, düşünürleri, devlet adamları ve sanatçıları bu dönem içinde yetişmiştir. Yeni ticaret yollarının bulunması ve farklı kültürlerin tanınması ile Rönesans, Ortaçağ ile modern uygarlık arasındaki boşluğu doldurmuştur.

Eski Roma İmparatorluğun 476 yılında yıkılması ve 14.yüzyılın döneminin başlarına kadar Avrupalılar ne bilim ve sanat alanında yeteri kadar gelişme kaydedebilmiş ne de gerekli olan ilerlemeye sağlayabilimişti. Bu dönem Avrupa kıtası için Karanlık Çağlar olarak bilinirken, bu topraklarda o yüzyıllarda daha çok cahillik, açlık, sefalet ve hastalıklar hüküm sürmüştü.

Hümanizm

14.yüzyılın başlangıcıyla birlikte Hümanizm adında yeni bir hareket İtalya'da hız kazanmaya başladı. Hümanizmin içerdiği temel prensiplerin başında insanın evrenin merkezi olduğu iddiası yer alıyordu. Bu ilkeye göre insan evrenin merkezinde yer almalı ve milletler insanların eğitim, sanat, edebiyat ve bilim alanındaki çalışmalarını desteklemeliydi. İtalya'dan hızlı bir ivme yakalayan hareket toplumu düşünceleriyle ve getirdiği yenilikler cezbederken, aynı zamanda Dünya tarihini baştan yazacak ve Hümanizmin temel ilkelerinin daha da hızlı kitlelere ulaşmasını sağlayacak bir gelişme oldu. 1450 yılında Gutenberg matbaacılıkta çığır açan hareketli parçaları icat etmesi, kitabın basımını kolaylaştırarak yaygınlaşmasını sağladı ve Hümanizm gibi diğer fikirlerin toplum arasında hiç olmadığı kadar bir hızla yayılmasının önü açılmış oldu.

Matbaa teknolojisindeki bu teknolojik gelişim, erken hümanist yazarlar Francesco Petrarch ve Giovanni Boccacio 'nin eski dönem Yunan ve Roma metinlerinin yeniden değerlendirmelerini içeren metinlerini kitlelere hızlıca ulaştırılmasını sağlayarak, düşüncelerin hızlı bir şekilde aktarılmasını sağlayarak insanların bilinçlenmesinde müthiş bir etki yarattı.

Bir yandan iletişim ve bilimdeki çığır açan gelişmeler devam ederken, Avrupalı tacirlerin yeni ticaret yolları keşfetmesi ve bununla birlikte finans ve ticaretteki yapmış oldukları atılımlar, ana karadaki gelişmelere bir katalizör etkisi yapıyordu. Ticaret sayesinde elde edilen zenginlik insanların temel ihtiyaçların karşılamış ve daha çok zihinsel ve kültürel aktivitelere zaman ayırmasını sağlamıştı.

Rönensansın Başlaması

Rönensans, İtalya'nın Floransa kentinde başladı. Bu şehir derin kültürel geçmişi ve zengin vatandaşlarıyla bilime ve sanatı destekleyebilecek insanlardan oluşuyordu. Özellikle, kentin köklü ve zengin ailelerinden biri olan ve Floransayı 60 yılı aşkın bir süre yöneten Medici Ailesi, bu hareketleri destekleyen en ünlü topluluklarından biriydi.

Medici Ailesinin, bu hareketleri desteğini açıklamasıyla birlikte İtalyanın ünlü yazarları, siyasileri ve sanatçıları Karanlık Çağlardan çok farklı olan entelektüel ve sanatsal bu devrime katıldıklarını beyan etmeye başladılar.

Floransa'da başlayan hareket hızlı bir şekilde İtalya'nın o dönemin büyük şehirleri Venice, Milano, Bolonya ve Roma gibi şehirlerinde hızlıca kendine destekçi bulmaya başladı. 14.yüzyılın ortalarından 15.yüzyıla kadar sadece İtalya merkezli başlayan bu aydınlanma hareketi, 15.yüzyıldan sonra ilk olarak Fransa'ya buradan da batı ve doğu Avrupa'ya yayıldı.

Diğer Avrupa ülkeleri Rönesansı İtalyadan sonra deneyimlemiş olsalar bile, yaşanan bu gelişmeler hala bir devrim niteliğindeydi.

Sanat, Mimarı ve Bilim

Sanat, mimarı ve bilim Rönesansın tanımlayan en iyi üç kelimedir. Bu dönemde bu alanlar birbiriyle sıkı bir ilişki içindeydi. Farklı disiplinlerde yapılan çalışmalar sorunsuz şekilde bir birine kaynaştığı tarihte eşine az rastlanan bir zaman dilimiydi.

Örneğin, Da Vinci çalışmalarına anatomiyi katarak insan vücudunu olağanüstü bir şekilde yeniden oluşturmuştu. Filippo Brunelleschi gibi mimarlar ise mimarı yapılarındaki temel ilkeleri geliştirmek ve kubbelerini daha iyi tasarımlamak için matematik okumaya başlamıştı.

Bilimsel keşifler düşüncelerde büyük değişimlerinde beraberinde getiriyordu, bu gelişmeler sayesinde insan ve evren hakkındaki düşünceler tekrar şekilleniyor bir kez daha gözden geçirilmek için ortalığa saçılmak zorunda kalıyordu. Descartes ve Galileo gibi bilim insanlarının astroloji ve matematik alanındaki yapmış olduğu yeni çalışmalar farklı bir bakış açısı kazandırırken, Kopernik güneş sisteminde merkezde Dünya'nın değil Güneşin oluğunu söyleyerek, bu zamana kadar Kilesinin bir kanun haline getirdiği bu düşünceyi bıçak gibi kesip atıyordu.

Rönesans sanatı gerçeklilik ve natüralizm ile tanımlanır. Bu dönemde sanatçılar insanları ve nesneleri gerçek bir şekilde tasvir etmeye çalıştılar. Çalışmalarına derinlik katmak için perspektif, gölgeler ve ışık gibi teknikler kullandılar. Duygu ise sanatçıların eserlerine aşılamaya çalıştıkları başka bir nitelikti.

Rönesans döneminin en önemli eserleri şunlardır;

Rönesans Dönemindeki Keşifler

Birçok sanatçı ve düşünür yeteneklerini yeni fikirleri ifade etmek için kullanırken, bazı Avrupalılar ise çevrelerindeki görmüş oldukları dünya hakkında daha fazla bilgi edinmek için uçsuz bucaksız denizlere açılmayı tercih etti. Keşif çağı olarak bilinen bu dönemde tarihe damga vuran keşifler ve araştırmalar yapıldı. Tüm dünyayı keşfetmek için yeni yolculuklara çıkan kaşifler Amerika, Hindistan ve Uzak Doğu taraflarında yeni nakliye rotaları keşfettiler ve bu zamana kadar haritalanmamış bölgelerde çalışmalar yaptılar. Bu dönemin en önemli kaşiflerinden bazıları şunlardır;

Rönesans Döneminde Din

Rönesans dönemi, insanları Roma Katolik kilisesinin rolünü sorgulamaya teşvik etti. Daha fazla insan bu dönemde ortaya atılan yeni fikirleri okumayı ve yorumlamayı öğrendikçe, din hakkında bu zamana kadar bildiklerini yakından incelemeye ve eleştirmeye başladılar. İncil de dahil olmak üzere ilahi metinlerin ilk kez halk tarafından kolayca çoğaltılmasına ve geniş çapta okunmasına izin verilmesi bir dönüşümün başlamasına neden oldu. 16. yüzyılda, Alman bir keşiş olan Martin Luther , Katolik kilisesinde bölünmeye neden olan devrimci bir hareket olan Protestan Reformuna öncülük etti . Luther, kilisenin uygulamalarının çoğunun İncil'in öğretileriyle uyumlu olmadıkları sonucuna vardı. Bu olaylar sonucunda, Protestanlık olarak bilinen yeni bir Hristiyanlık mezhebi ortaya çıktı.

Rönesans'ın Sonu

Çoğu tarihçiye göre Rönesans'ın çöküşüne ardında tek bir sebepten söz edilemez. Rönesans sadece bir gecede değil belli bir süre zarfından etkisi yitirmeye başlamıştır. 15. yüzyılın sonlarında İtalya yarım adasında devam eden uzun süreli savaşlar, bölgede hakimiyet kurmak isteyen İspanyol, Fransız ve Alman işgalcilerin şehirlerde yaratmış oldukları istikrarsızlık Rönesans'ın geriletmeye başlamıştır.

İtalya yarımadasındaki bu karmaşık durumun yanı sıra değişmeye başlayan ticaret yolları Rönesans'a destek veren varlık katılımcıların gelirlerini azaltmış bilime ve sanata harcayabilecekleri para miktarını sınırlamıştır.

Katolik Kilise, bu dönemde kendine başlatan hareketlere Karşı Reform hareketleriyle karşılık vermiş bir çok sanatçıyı ve yazarı sansürlemiştir. Birçok Rönesans düşünürü Kilisenin almış olduğu bu aksiyondan korkmuş ve düşüncelerini gizli tutmaya karar vermiştir.

1545 yılındaki Trent Konseyinin kurmuş olduğu Katolik kilisesine karşı yapılan hareketleri sapkınlık eylemi olarak nitelendiren ve sonunda ölümü cezasının olduğu Roma Engizisyonları ise etkisi azalmış olan Rönesans hareketlerini durma noktasına getirmiştir.

17.yüzyılın başlarında ise Aydınlanma Çağı'na yol veren Rönesans hareketi artık ölmüştür.