Şam Çeliği Nedir

Suriye'nin başkenti Şam ile aynı adı taşıyan Şam Çeliği, dünyada üretim süreci bu zamana kadar bilinmeyen, daha doğrusu belgelenmemiş nadir çeliklerinden biridir. Orijinal olarak ilk defa Ortadoğu'da M.S 300-500 yılları arasında kılıç yapımı için üretilmeye başlanmıştır, 18.yüzyıldan sonra ise üretim bilgisi kaybolmuştur. Ancak 2000 yıllardan sonra özellikle desenli, girift ve dayanıklı olmasından dolayı profesyonel demirciler tarafından tekrar replica edilmeye başlanmıştır. Bugün belli başlı kişiler tarafından yapılabilen bu efsanevi çeliği almayı düşünüyorsanız mutlaka bu konuda uzmanlaşmış bir kılıç veya bıçak ustasından almanızı tavsiye ederim. Bugün ebay ve aliexpress ‘te satılan replicalar her ne kadar görüntü ve desen olarak Şam Çeliği 'ne benzede, yapısal olarak yakından uzaktan ilgisi yoktur.

Şam Çeliğinin ismi, Şam’da icat edildiği için verilmemiştir. Aslında yapım süreci gibi tam olarak nerede ve hangi millet tarafından icat edildiği bilinmiyor. Bu çeliğe Şam Çeliği denmesinin sebebi, ilk defa Avrupalıların bu çeliğe dönemin kılıç merkezlerinden biri olan Şam’da rastlamalarıdır. Bu çeliğe İngilizce Şam Çeliği anlamına gelen “Damascus Steel” ismi verilmiş, buradan da Türkçeye “Şam Çeliği” olarak geçmiştir. Bu çeliğe tarihin farklı dönemlerinde farklı yerlerde rastlanmıştır, özellikle Hindistan, İran ve Rusya taraflarından tarihleri 13.yüzyıla kadar giden Şam Çelikleri bulunmuştur. Şam çeliğinin nereden geldiği konusundan sayısız teori vardır, ancak akla en yatkın teoriye göre ilk defa Hintliler tarafından icat edilen bu çelik, buradan İran’a oradan da sırasıyla ortadoğu, anadolu ve avrupaya geçmiştir. Şam Çeliğinin bulunduğu bölgeleri göz önüne aldığımızda bu teorinin akla en yatkın görüş olduğu söylenebilir.

Şam çeliklerinin yüzeylerinde, yapım sürecinde birbirine bağlanan yapısal elementlerden dolayı kompleks desenler oluşur. Bu desenler, çeliğin üretimi yapılırken kullanılan eşsiz dövme işlemlerinin bir sonucudur. Şam Çeliği üzerindeki bir desenin aynısı yapmak ancak aynı dövme metodu, sıcaklık ve elementlerin sıra ile kullanımı sonucunda mümkündür. Bugün eski dönemlerden kalan tarihi şam çeliklerinin tam desenlerinin yapılamaması en büyük nedeni dövme sürecinin ve kullanılan elementlerin tam olarak bilinmemesinden dolayıdır. Şam Çeliği, hem sert ve hem esnek olduğundan dolayı kılıç yapımı için ideal bir çelik karışımıdır.