Sosyalizm Nedir?

Sosyalizm, üretim araçlarının tamamının kamuya ait olduğu, özel mülkiyet hakkının olmadığı popülist politik ve ekonomik sistemdir. Üretim araçları olan makine, üretim yardımcı araçları, fabrika ve insan kaynaklarını insan ihtiyaçlarını karşılamak ve üretime doğrudan katkı yapmak için kullanılır. Sosyalizm ve Komünizm, bir şemsiye altındaki iki farklı ekonomik okulunun düşüncelerini temsil eder. İkiside tam olarak kapitalizmin karşılığıdır, kapitalist ekonominin işlemesi gerekli olan çarkların tam olarak karşısında yer alır.

Saf Sosyalist ekonomilerde, bütün yasal üretim ve dağıtım kararları devlet tarafından verilir, devlet çatısı altında yaşayan bireyler devletin almış olduğu bu kararlara tam olarak güvenirler. Bu kararlar, insan hayatını dolayı ve dolaysız olarak etkileyen yemek, güvenlik, dağıtım, sağlık, doğal kaynakların korunması vb süreçleri içerir. Devlet tarafından yönetilen pazarlar üzerinde kapitalizmde olan serbest piyasa koşulları geçerli değildir, ürünler ve servislerin fiyat belirlemesi devlet tarafından yapılır. Sosyalistlerin iddiasına göre, kaynakların ve servislerin merkezi olarak planlanması ve dağıtılması daha adaletli bir dağıtıma ve bölüşümü sağlar, bunun sonucunda toplum içerisinde daha dengeli ve eşit bir yapı ortaya çıkar.

Sosyalizmin getirmiş olduğu merkezi yönetim anlayışı farklı veya etkisiz yönetim biçimlerini ortaya çıkmasına neden olur. Tarihte yönetilmiş olan sosyalist cumhuriyetlerde günümüze kadar farklı yönetim biçimleri ortaya çıkmıştır; Teknokratik, oligarşik, totaliter ve diktatöryel yönetim biçimleri. Yakın tarihimizde önde gelen sosyalist ülkeler; Sovyetler Birliği, Nazi Almanyası iken, günümüzde sosyalist ülkeler; Küba, Venezuela ve Çin ‘dir.

Sosyalizmin pratik uygulanmasındaki zorluklar ve geçmişteki başarısız deneyimlerden dolayı günümüzde dünyanın çoğu ülkesinde ütopik bir ekonomik sistem olarak düşünülür. Ancak sosyalist cumhuriyetler, yeteri kadar başarı şekilde sahaya yansıtılabilen bir sosyalizmin, insanın zenginliğini ve gelirini kapitalizmden daha fazla artıracağı düşüncesindedirler. Sosyalizm, kapitalizm tersine bireyler gelirlerini üretimlerden değil, üretim için harcamış oldukları saatten elde ederler. Yani bir malın veya servisin ne kadar değerli olup olmadığı sosyalizm içerisinde önemli değildir, önemli olan kişinin bir işe ne kadar saatini verdiğidir. Bu yüzden farklı sektörlerde çalışan her birey eğer üretim için aynı saati harcıyor ise aynı ücreti elde eder. Diğerlerinden daha zengin olmak isteyen veya bir anlamda daha fazla ihtiyacı olan birey daha fazla çalışmak zorundadır. Bu düşünceyi en iyi şekilde eski bir sosyalist söylemi açıklar; Herkesin yeteneğine göre, herkesin ihtiyacına göre.

Sosyalistlerin ideal düşüncesinde üretim, kar elde etmek için değil kullanılmak için yapılmalıdır. Ekonomik pazarda, ürünleri arasındaki rekabet yoktur ve herkes serbest bir şekilde istediği ürüne ulaşabilir. Sosyalizm temelinde rekabet hiçbir şekilde yer almaz, sosyalistlere göre insan doğası gereği rekabete değil işbirliğine daha yatkındır, bunun için insanı yönetecek olan bir sisteminde insanın doğası ile uyumlu olması gerekir. İnsanlar bir ürüne veya hizmete ihtiyaç duyacakları zaman bunlar sosyal ihtiyaçtan değil, kişisel ihtiyaçtan dolayı oluşmasını gerektiğini düşünürler.

Sosyalizm, kapitalizmin ve özgürlükçü bireyselciliğin fazla kullanımı ve sonrasında suistimal edilmesinden dolayı ortaya çıkmıştır. 18. ve 19.yüzyılda hızla gelişmeye başlayan kapitalist ekonomiler, toplum içindeki bazı bireyleri hızlı bir şekilde zengin ederken, kimilerini ise açlığa mahkum etmiştir. Toplum içindeki bu düzensiz ve kaotik yapı, kağıt üzerinde daha eşit ve adaletli olan sosyalizm düşüncesinin doğmasına neden olmuştur. Ancak özellikle Lenin tarafından Rusya denen Sosyalist devlet yapısı ise tam olarak fiyasko ile sonuçlanmış ve milyonlarca insanın ölmesine ve devlet sisteminin tamamen çökmesine neden olmuştur. Bu başarısız girişimlerden sonra ortaya çıkan modern sosyalist düşünürler, sosyalizmin daha modern hali olan Pazar Sosyalizmi ve Demokratik Sosyalizm düşüncesini ortaya atmışlardır. Bunlardan hariç özellikle 19.yüzyıldan başlayarak günümüzde kadar çok farklı sosyalizm teorileri ortaya atılmıştır, bunlardan bazıları şunlardır; Devrimci Sosyalizm, Liberter Sosyalizm, Yeşil Sosyalizm, Hristiyan Sosyalizm, Ütopik Sosyalizm ve Fabian Sosyalizm.