Türk Bayrağı

Türkler'de Bayrak

Türkler'de bayrağın bir egemenlik sembolü veya milli bir simge olarak kullanılması çok eski tarihlere kadar gitmektedir. Karahanlılar devrinin önemli şahsiyetlerinden biri olan Kaşgarlı Mahmud (Mahmud Kaşgari), 11. yüzyılda kaleme almış olduğu Divanü Lügati't Türk (Türk Dilleri Sözlüğü) adlı ünlü eserinde bayrak sözcüğünden batrak diye de bahseder. Türklerin İslamlık öncesi Orta Asya'da boylar halinde yaşadıkları dönem de bile her boyun kendisine has bir bayrağı, sancağı (tuğ) veya damgası bulunuyordu.

16 Büyük Türk Devleti Bayrakları

Kesin olmamakla birlikte Büyük Hun İmparatorluğu'nun (Asya Hun İmparatorluğu) bayrağında turuncu zemin üzerinde ağzından ateş saçan bir ejderha; Avrupa Hun İmparatorluğu'nun bayrağında ise bir kartal resmi bulunduğu tahmin edilmektedir. Türk sözcüğünü resmî bir devlet adı olarak kullanan ilk Türk devleti olan Göktürk Kağanlığı'nın bayrağında bir kartal resmi veya mavi zemin üzerinde bir kurt başı; Avarlar'ınkinde yeşil bir zemin üzerinde at üstünde giderken geriye doğru ok atan bir süvari resmi bulunuyordu. Hazarlar'ın mavi zeminli bayrağının üzerinde ise bir kılıç ile beş küçük yıldız yer almaktaydı. Uygur Türkleri haki zeminli bayraklarının üzerine biri kadın ve biri de erkek olmak üzere iki insan başı yerleştirmişlerdi. İlk Müslüman Türk devlet olan Karahanlılar'ın bayrağı turuncu ipektendi ve üzerinde bir tuğ resmi vardı. Gazneliler'in bayrağı yeşil bir zemin üzerine işlenmiş sarı renkli bir kuş ve hilalden meydana gelirken Büyük Selçuklu Devleti'nin bayrağı ise mavi bir zemin üzerinde bulunan çift başlı bir kartal ile ok ve yaydan oluşmaktaydı. Harezmşahlar Devleti'nin bayrağı ise düz siyahtı.

Türk Bayrağının Hikayesi

Türk beylikleri ve devletleri 13. yüzyılın ikinci yarısından itibaren bayraklarında hilal de (ayça) kullanmaya başladılar. Aynı zaman da sayıları ve şekilleri değişiklik göstermekle birlikte bir çok Türk ve Müslüman ülkesinin bayrağında yıldız da yaygın olarak kullanılmaya başlandı.

Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan Kanuni Sultan Süleyman (I. Süleyman) dönemine kadarki hükümdarlık bayrağı beyazdı. Donanma da kırmızı zemin üzerine işlenmiş iki veya üç hilalden oluşan bayraklar kullanırken Ordu da ise beyaz renkli bayrak kullanılıyordu. Osmanlı ordusunda beyaz renkli bayrak dışında ayrıca kırmızı, sarı, yeşil ve siyah renkli bayraklar da yaygın olarak kullanılmıştır.

II. Mahmud döneminde birçok alanda yapılan yenileşme hareketlerine paralel olarak Osmanlı Devleti'nin simgesi olan bayrağın şeklinde de değişikliğe gidilerek kırmızı zemin üzerine işlenmiş hilal ve sekiz köşeli yıldızdan oluşan bayrak kullanılmaya başlanmıştır. Kırmızı bir zemin üzerine beyaz bir hilal ve beş köşeli bir yıldız konularak oluşturulan ilk bayrak ise Sultan Abdülmecid’in yönetimi sırasında 1844 yılında kabul edilmiştir. Bu bayrak Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra, 29 Mayıs 1936'da 2994 Sayılı Türk Bayrağı Kanunu ile şekillendirilmiş ve Türkiye'nin ulusal bayrağı olarak ta kabul edilmiştir. 22 Eylül 1983'te 2893 Sayılı Türk Bayrağı Kanunu ile bayrak ölçütleri son kez belirlenmiş ve bayrak bugünkü halini almıştır. Türk bayrağının dikileceği kumaşlar, ebatları, nerelerde muhafaza edilebileceği, hangi kurumlarca nerelere çekilebileceği, bayrak çekilirken ve indirilirken yapılacak törenler gibi v.b. konular 17 Mart 1985 tarihinde çıkarılan Türk Bayrağı Tüzüğü ile ayrıntılı şekil de belirlenmiştir.

Osmanlı Devleti'nin Kuruluşundan Türkiye Cumhuriyeti'nin Kuruluşuna Kullanılan Bayraklar

1. 1299 - 1375 Tarihleri arasında kullanılan bayrak

2. ? - 1453 Tarihleri arasında kullanılan bayrak

3. 1375 - 1453 Tarihleri arasında kullanılan bayrak

4. 1453 - 1499 Tarihleri arasında kullanılan bayraklar

5. 1499 - 1517 Tarihleri arasında kullanılan bayraklar

6. 1517 - 1793 Tarihleri arasında kullanılan bayrak

7. 1517 - 1844 Tarihleri arasında kullanılan bayrak

8. 27 Haziran 1793 - 1808 ve 1826 - 1867 tarihleri arasında kullanılan bayrak

9. 1808 - 1826 Tarihleri arasında kullanılan bayrak

10. 1844 - 1914 Tarihleri arasında kullanılan bayrak

11. 1867 - Günümüzde (5 Haziran 1936'da kabul edildi) kullanılan bayrak

12. 1914 - 1923 Tarihleri arasında kullanılan bayrak