bylge-logo

    Bylge

    Vietnam Savaşı

    1955-1975 Arasında Doğu Bloğu yanlısı komünist Kuzey Vietnam ve destekçileri ile Batı Bloğu yanlısı kapitalist Güney Vietnam ve destekçileri arasında gerçekleş

    Picture of the Pow

    Pow

    @pow

    1955-1975 Arasında Doğu Bloğu yanlısı komünist Kuzey Vietnam ve destekçileri ile Batı Bloğu yanlısı kapitalist Güney Vietnam ve destekçileri arasında gerçekleşen bir iç savaştır.


    Birinci Çinhindi Savaşı (1946-1954) ve Cenevre Konferansı (1954)


    Vietnam, Kamboçya ve Laos ile birlikte, Japonya, İkinci Dünya Savaşı sırasında bu bölgeleri işgal edinceye kadar Güneydoğu Asya'daki Fransız İmparatorluğunun bir parçası konumundaydı. 1941'de Vietnam'da, ABD destekli, Japon işgalcilere karşı savaşmak üzere, Ho Chi Minh önderliğinde milliyetçi bir örgüt olan Viet Minh (Vietnam Bağımsızlık Ligi) kuruldu.


    Japonları yenilgiye uğratan Ho Chi Minh, 2 Eylül 1945'te büyük bir kalabalığın önünde Vietnam Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulduğunu ilan etti. Bu sırada Japonları silahsızlandımak amacıyla Güney Vietnam'a giren İngiliz birlikleri ise bölgenin yeniden Fransızların eline geçmesini sağladılar. 1946 Aralık'ında başlayan Fransızlar ve destekçisi İmparator Bao Dai'ye bağlı, Güney Vietnamlıların oluşturduğu Vietnam Ulusal Ordusu ile Kuzey Vietnamlılar tarafından kurulmuş olan Vietnam Halk Ordusu ve Viet Minh kuvvetleri arasındaki Birinci Çinhindi Savaşı (Fransız Karşıtı Direniş Savaşı) 1954 Mayıs'ında Fransızlar ve Güney'deki destekçilerinin yenilgisiyle sonuçlandı.


    Vietnam_Savaşı


    Çatışmalar devam ederken Vietnam sorununa kalıcı bir çözüm bulmak amacıyla 26 Nisan 1954'te İsviçre'nin Cenevre kentinde başlayan konferans 20 Temmuz'da, 17. paralel sınır olmak üzere Vietnam'ın Sovyetler Birliği ve Çin yanlısı komünist Kuzey ile ABD ve Batı yanlısı kapitalist Güney olarak geçici iki bölgeye ayrılması kararıyla sona erdi. Kuzey bölgesi Komünist Viet Minh tarafından ve güney bölgesi ise ABD yanlısı Vietnam Devleti ve eski imparator Bao Dai tarafından yönetilecekti. Birleşik bir Vietnam devletinin oluşturulması ve ortak bir hükümetin kurulması için 1956 Temmuz'una kadar iki bölge de genel seçimler yapılacaktı. Ayrıca sınırların kapatılmasından önce 300 gün boyunca iki taraf arasında serbest geçişler olabilecekti. Özgürlüğe Geçiş adı verilen bu operasyon sırasında yaklaşık 850.000 ve çoğunluğa katolik hıristiyan olan Kuzey Vietnamlı zulüm görmekten korkarak, komünist Kuzey Vietnam'dan Güney'e göç ederken 45.000 kadar Güney Vietnamlı'da ters yönde hareket ederek Kuzey'e göç ettiler.


    Vietnam_Savaşı


    Vietkong


    Vietkong veya tam adıyla Güney Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi, Kuzey Vietnamlılar tarafından, Güney'deki yönetimi çökertmek amacıyla 20 Aralık 1960'da Güney Vietnam'ın Tay Ninh Eyaletine bağlı Tan Lap köyünde kurulmuş olan silahlı komünist bir devrimci örgüt. 1955-1975 arasındaki İkinci Çinhindi veya daha yaygın olarak bilinen adıyla Vietnam Savaşı sırasında ABD ve Güney Vietnam birliklerinin yenilgiye uğratılmasında ve Kuzey ile Güney'in birleştirilmesinde çok önemli bir rol oynamıştır.


    Vietnam_Savaşı


    İkinci Çinhindi Savaşı (1955-1975)


    1954'te Güney Vietnam'da, koyu bir katolik hıristiyan olan Ngo Dinh Diem başkanlığında ABD tarafında da desteklenen bir hükümet kuruldu. Diem, 1955 Ekim'inde düzmece bir refarandumla İmparator Bao Dai'yi tahtından indirdikten sonra kendisini yeni kurulan Vietnam Cumhuriyeti'nin devlet başkanı ilan etti.


    Vietnam’ın, 1954 yılında Sovyetler Birliği ve Çin yanlısı komünist kuzey ile Amerika Birleşik Devletleri ve Batı yanlısı liberal güney olarak ikiye ayrılmasından sonra da ülkedeki çatışmalar sona ermedi. Güney'in Cenevre Konferansı'nda ön görülen genel seçimlere yanaşmaması nedeniyle Ho Şi Minh önderliğindeki Kuzey, 1955 yılında Güneye saldırarak 1975 yılına kadar sürecek ve İkinci Çinhindi veya diğer adıyla Vietnam Savaşı olarak da bilinecek olan çok kanlı bir iç savaşın başlamasına neden oldu.


    1963'te Güney Vietnam nüfusunun yaklaşık % 70 ile 90 arasında Budistlerden oluştuğu tahmin edilmekteydi. Diem'in, Budistlere karşı uygulamış olduğu ayrımcılık ve baskı politikaları 1963'de büyük bir siyasi ve dini krize neden oldu. 8 Mayıs'ta Hue kentinde Budist bayrağının yasaklanmasını protesto eden dokuz silahsız masum sivilin öldürülmesiyle doruk noktasına ulaşan kriz. Altı aylık bir gerilimin ve rejime karşı artan muhalefetin ardından 1 Kasım 1963'te Vietnam Cumhuriyeti Ordusu tarafından gerçekleştirilen askeri darbe ve sonrasında 2 Kasım 1963'te Başkan Ngo Dinh Diem'in tutuklanıp öldürülmesiyle sona erdi.


    Vietnam_Savaşı


    ABD ilk başlarda Vietnam’daki olaylara karışmadı ve uzaktan seyretmeyi uygun gördü. Ancak ilerleyen yıllarda komünist tehlikesinin giderek büyümeye ve Vietkong gerillalarının da faaliyetlerini iyice arttırmaya başlaması üzerine Vietnam'ın kuzeyinde bir komünist idarenin kurulması ABD'de komünizmin bir ülkeden diğerine atlayarak tüm Asya'ya yayılacağı zannını uyandırdı. Bunun üzerine Amerika Birleşik Devletleri bu komünist yayılma tehlikesini önlemek için Güney'i desteklemek amacıyla bölgeye askeri danışmanlar göndermeye ve mali açıdan da yardımda bulunmaya başladı. 1965 yılında Tonkin Körfezi’nde seyreden bir Amerikan savaş gemisine Kuzey Vietnam devriye botları tarafından ateş açıldığını ileri süren Amerika Birleşik Devletleri hükümeti kısa bir süre sonra bölgeye çok sayıda savaş uçağı göndererek Kuzey’i yoğun şekilde bombalamaya başladı. Bu gelişmelerden sonra Güney Vietnam’daki milliyetçi ve komünist Vietkong gerillaları ile Kuzey Vietnamlılar askeri güçlerini birleştirerek Amerikalılara ve Güney Vietnam rejimine karşı birlikte mücadele etmeye karar verdiler.


    Tet Saldırısı (30-31 Ocak 1968)


    Kuzey ve Güney Vietnam önemli bayram ve tatillerde silahların susması ve ateşkes yapılması konusunda daha önceden anlaştıkları halde Kuzey Vietnam ve Vietkong birlikleri, yapılan antlaşmaya uymayarak 1968’in 30 Ocak'ını 31 Ocak'a bağlayan gece yeni yıl kutlamalarının yapıldığı Tet bayramı sırasında güneyin tüm büyük önemli kentlerine geniş çaplı ve sürpriz denecek bir saldırı başlattı. 80.000'den fazla Kuzey Vietnam ve Vietkong askeri, 44 eyalet başkentinden 36'sı, altı özerk şehirden 5'i, 245 ilçe kasabasından 72'si ve güney başkenti Saygon da dahil olmak üzere 100'den fazla kasaba ve şehre aynı anda saldırdı. Hatta Vietkong birlikleri Saygon’daki ABD elçilik binasının arazisine kadar girmeyi başardılar. Ancak ana binaya giremediler.


    Kuzey Vietnam saldırıyı Güney Vietnam rejiminin çökmesine yol açacak bir halk ayaklanmasını tetikleyeceği inancıyla başlatmıştı. İlk saldırılar müttefikleri sersemletip birkaç şehrin kontrolünü geçici olarak kaybetmelerine neden olsa da, hızla yeniden toparlanarak saldırıları geri püskürtüp Kuzey Vietnam ve Vietkong güçlerine ağır kayıplar verdiler. Kuzey'in beklediği halk ayaklanması asla gerçekleşmedi. Kuzey Vietnam ve ve Vietkong güçleri, birkaç gün içerisinde geri püskürtüldüler. Tet Saldırısı sırasında çıkan çatışmalarda Kuzey Vietnam ordusu ile onlara destek veren Güneyli Vietkong gerillalarından yaklaşık 17 bin kişi öldü ve 20 bin kişi de yaralandı. Hue'deki savaş bir ay kadar devam ettikten sonra şehrin yıkılması ve şehirdeki Kuzey Vietnam ile Vietkong güçlerinin imha edilmesiyle sonuçlandı. Kuzey Vietnam ve Vietkong güçleri Hue'yi ellerinde tuttukları dönemde Güney yanlısı olduklarını düşündükleri 2.800 kişiyi idam ettiler.


    Tet saldırısı komünistler için askeri açıdan tam bir fiyasko ile sonuçlandı. Ancak Tet saldırısının Amerikan kamuyounda etkisi büyük oldu. Medyada geniş yer bulan saldırı, savaşın vahşetini gözler önüne seriyordu.


    Vietnam_Savaşı


    Savaşın Sonu


    ABD, Kuzey Vietnamlılara ve Vietkong güçlerine karşı savaşmak üzere Güney Vietnam’a 1965 yılından 1973 yılına kadar yüz binlerce asker gönderdi ise de savaş 1975 Nisan'ında Saygon'un düşmesi ile birlikte Kuzeyin ve Vietkong'un zaferi ile sonuçlandı ve ertesi yıl iki ülke Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti adı altında tek bir devlet olarak birleştiler.

    Published Date:

    April 17, 2021

    Updated Date:

    December 02, 2023